Opleidingen basisonderwijs

Opleiding leraar in het basisonderwijs

De enige opleiding waarmee je een lesbevoegdheid primair onderwijs kunt behalen en dus voor de klas gaan staan, is de Lerarenopleiding Basisonderwijs (pabo). Vanaf 1 augustus 2015 zijn de toelatingseisen voor de PABO verscherpt voor HAVO- en MBO-studenten. Met ingang van 1 september 2022 verandert er iets rondom de extra toelatingseisen en de inzet van de toelatingstoetsen voor de pabo.

Bij de pabo ofwel Lerarenopleiding Basisonderwijs krijg je de nodige bagage om kinderen in de leeftijd van vier tot en met twaalf jaar les te kunnen geven. Er zijn veertig pabo's in Nederland. Behalve in voltijd, kun je de opleiding bij veel instellingen ook in deeltijd of duaal volgen. Er wordt bij zowel de voltijd- als de deeltijdvariant vanaf het eerste jaar veel tijd ingeruimd voor stages. Daarnaast krijg je les in vakken (taal, rekenen, aardrijkskunde, enzovoorts) die in het basisonderwijs worden gegeven. Ook doe je via modules als pedagogiek, didactiek en onderwijskunde theoretische kennis op over opvoedkundige vaardigheden in de klas. Ook kun je ervoor kiezen om via een ODS (Opleiden in de school)-traject de PABO te volgen.

Je kunt de pabo bijvoorbeeld volgen bij de Hogeschool VIAA in Zwolle, de CHE in Ede of Driestar Hogeschool in Gouda. Deze pabo's staan volgens de Keuzegids bijzonder goed aangeschreven. In zijn advies schrijft de Keuzegids dat "de beste pabo's overal zelfstandige hogescholen en bijna altijd religieus zijn. In elke regio komt een religieuze of spirituele pabo als beste naar voren, die de voorgaande jaren ook al de topper van de regio was".

Opleiding intern begeleider in het basisonderwijs

Voor intern begeleider bestaat een post-hbo-opleiding van 2 of 3 jaar, afhankelijk van het opleidingsinstituut. Het opleidingsconcept  wordt - en ook dat is afhankelijk van aan welk instituut je studeert - uitgevoerd op drie niveaus: startende IB'ers, IB'ers met enige ervaring en ervaren IB'ers. Vergelijk opleidingen op de website van Springest.

Opleiding onderwijsassistent in het basisonderwijs

In het basisonderwijs, het speciaal onderwijs en het voortgezet speciaal onderwijs kun je aan de slag als onderwijsassistent, klassenassistent of leraarondersteuner.

Een onderwijsassistent ondersteunt de leraar bij het verrichten van eenvoudige routinematige onderwijsinhoudelijke taken. Een klassenassistent verricht veelal uitsluitend verzorgende taken. Om als onderwijsassistent aan de slag te kunnen, heb je geen specifieke opleiding nodig. Overigens kun je met vbo- of mavo-diploma of een overgangsbewijs van klas 3 naar 4 havo/vwo wel een speciale opleiding volgen bij een Regionaal Opleidingscentrum. De opleiding is bij verschillende instellingen in Nederland te volgen, waarbij eisen en inhoud kunnen verschillen. De opleiding kun je ondermeer volgen aan het ROC Menso Alting in Groningen en Zwolle. Met het diploma onderwijsassistent kun je doorstromen naar de Pabo of een andere hbo-opleiding. Die opleiding biedt je weer de mogelijkheid om via de functie van leraarondersteuner door te stromen naar de functie van leraar.

Opleiding locatiedirecteur in het basisonderwijs

Een afgeronde schoolleidersopleiding of de bereidheid om zo'n opleiding te volgen is wenselijk om in aanmerking te komen voor een managementpositie. Zo'n opleiding kun je onder andere volgen bij PentaNova, een samenwerkingsverband van zeven hogescholen.

Het is ook ook mogelijk om als schoolleider in het primair onderwijs aan de slag te gaan zonder onderwijsbevoegdheid. Ervaren managers van buiten het onderwijs wordt op deze manier een kans geboden om in de sector te gaan werken.

Er zijn hogescholen die een - door de overheid gesubsidieerd en op het primair onderwijs gericht - programma voor managementontwikkeling aanbieden: 

Hogeschool van Amsterdam
Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Christelijke Hogeschool Windesheim
Fontys Opleidingscentrum Schoolmanagement 
Stenden Hogeschool

Opleiding speciaal basisonderwijs

Als je in het speciaal basisonderwijs wilt werken, heb je een onderwijsbevoegdheid nodig voor het reguliere basis- of voortgezet onderwijs. De meeste scholen vragen echter ook een specifiek diploma van de opleiding voor het speciaal onderwijs, bijvoorbeeld bij het Seminarium voor Orthopedagogiek.