Stuur je leerlingen de school uit - burgerschap leer je niet in de klas
23-10-2020
Leerlingen die van school komen hebben normen en waarden, weten wat democratie is en kunnen omgaan met verschillende bevolkingsgroepen. Dat is het doel van burgerschapsonderwijs. Hoe scholen goede burgers maken van hun leerlingen verschilt. Scholengemeenschap Guido kiest voor maatschappelijke diensttijd. “We sturen de leerlingen de school uit. Burgerschap leer je niet in de klas, maar in de maatschappij”, stelt leraar Erik-Jan Hakvoort.
Tientallen leerlingen van de Arnhemse school Guido trekken iedere dinsdag- en donderdagmiddag de maatschappij in. Ze bingoën met demente bejaarden, mesten stallen uit op een zorgboerderij, staan achter de toonbank in een wereldwinkel, ondersteunen de leerkracht op een basisschool of werken mee aan herdenkingsplechtigheden rondom de Slag om Arnhem. “Alles is mogelijk, zolang ze maar iets bijdragen aan de samenleving, en ervan leren,” vertelt Erik-Jan, mentor van havo 5 en leraar maatschappijleer en geschiedenis.
In de praktijk
De leerdoelen van de maatschappelijke diensttijd sluiten aan bij die van Stichting leerplanontwikkeling Nederland (SLO) en het vak maatschappijleer. Erik-Jan somt op: “Betrouwbaarheid tonen, veilig en gezond werken, bijdragen aan goede werkrelaties, leren omgaan met andere culturen en leeftijdsgroepen. Een paar leerlingen hebben gewerkt in de winkel Bazar54. Daar ontmoetten ze vluchtelingen. De leerlingen leerden van hun vluchtverhalen, zagen culturele verschillen, kregen te maken met taalbarrières. Dat is allemaal burgerschapsvorming, maar dan in de praktijk. Dat leer je niet in een klaslokaal.”
Niet vrijblijvend
Wat de leerlingen doen tijdens hun maatschappelijke diensttijd bepalen ze zelf, in overleg met hun mentor of vakdocent. Een pionier bemiddelt tussen de leerlingen en de maatschappelijke organisatie. Erik-Jan: “De pioniers zijn geen docenten, maar medewerkers van TijdVoorActie, met een eigen netwerk in de stad. Zij gaan het gesprek aan met de leerling, kijken naar zijn of haar belangstelling en of er een opdracht is die aansluit bij een latere vervolgopleiding.”
De maatschappelijke diensttijd op Guido is niet vrijblijvend. Leerlingen zetten zich over een periode van 6 maanden 80 uur in voor hun opdracht, iedere week 3 uur. Erik-Jan: “We regelen het allemaal heel officieel. We sluiten een overeenkomst met de opdrachtgever en de leerling. Daarin staat bijvoorbeeld dat er op locatie een goede begeleider moet zijn. De leerlingen ondertekenen de leerdoelen en werken mee aan intervisiemomenten. Ook houden ze een portfolio bij, dat ze een paar keer presenteren. Zo weten we of ze de leerdoelen gehaald hebben.”
Niet alle leerlingen van Guido vervullen een maatschappelijke diensttijd. “De grootste pijler van ons burgerschapsonderwijs is nu nog maatschappijleer in de klas. Langzaam maar zeker willen we toe naar maatschappelijke diensttijd voor alle leerlingen. Hoewel we leerlingen niet kunnen verplichten die buiten de school te volgen.”
Lees het hele artikel
Bronnen: Leraar.nl en Verus
« Terug naar het overzicht