Scheve genderverdeling in basisonderwijs komt niet door afname mannen
30-10-2019
Volgens ScienceGuide komt de scheve genderverdeling in het basisonderwijs niet door afname van het aantal mannen, maar heeft het een andere oorzaak. Valt het huidige lerarentekort terug te voeren op de introductie van de pabo, zoals in het programma Zondag met Lubach werd gesteld? “Dat is te kort door de bocht,” stelt associate lector Gerda Geerdink (HAN), “maar het is hoog tijd voor maatregelen om de homogeniteit binnen het basisonderwijs te doorbreken.”
In aanloop naar de onderwijsstakingen op 6 november staat het lerarentekort volop in de aandacht. Onder de hashtag #ikbengeentoprioriteit (spelfout intentioneel) bracht het programma Zondag met Lubach afgelopen weekend een item waarin het lerarentekort in het basisonderwijs uitgebreid werd uitgemeten. Aan de hand van het dalende percentage mannelijke leerkrachten tussen 1980 en nu vroeg Lubach zich af waarom er relatief zoveel minder mannen voor de klas staan in het basisonderwijs.
Om de drastische daling van het percentage mannelijke leraren in het basisonderwijs te duiden vroeg de redactie van Zondag met Lubach cijfers op bij zowel het ministerie, DUO als het CBS. Geen van allen kon het ‘gat’ in de data tussen 1980 en 1994 dichten, maar de redactie van het programma had wel een idee waar de daling vandaan kwam: de invoering van het basisonderwijs.
Lubach: “De invoering van het basisonderwijs had ook gevolgen voor de lerarenopleiding. […] wie les wilde geven aan groep acht moest ook opeens stage gaan lopen bij groep een: de kleuters. En leren hoe je snotneuzen en poepbillen moest afvegen […] het kan best wel eens belangrijk zijn geweest dat relatief veel mannen daar geen zin in hadden.”
Vooral meer vrouwen
Associate lector Kwaliteit van Lerarenopleiders Gerda Geerdink (HAN) was verrast dat haar onderzoek werd aangehaald door het programma om de bovenstaande stelling te onderbouwen. “Het is niet geheel onwaar, maar ze hadden misschien even moeten bellen.” Geerdink was hiervoor lector Seksediversiteit in het Onderwijs. Ze doet al sinds haar promotie onderzoek naar het leraarschap op de basisschool en heeft al vele theorieën de revue zien passeren over waarom er een lerarentekort is.
De cijfers die Lubach in de uitzending gebruikte zijn in principe correct vertelt ze, maar de presentatie vertekent ook enigszins het beeld. “Het zijn relatieve aantallen van mannelijke leraren in het basisonderwijs die werden gepresenteerd, hun aandeel is gedaald maar in absolute termen zijn er niet zoveel minder mannen gaan werken in het basisonderwijs of de pabo gaan volgen. Het aantal vrouwen is gigantisch toegenomen in die periode en dat heeft invloed op de procentuele verdeling.”
Die stijging zit hem in een combinatie van factoren die zich uitstrekken over een langere periode. “In de jaren ’70 werden meisjes bijvoorbeeld steeds meer gestimuleerd om een opleiding in het hoger onderwijs te genieten, veel van hen kozen voor de lerarenopleiding basisonderwijs.” Tot 1987 heerste echter nog het dogma dat meer dan één juf of meester voor de klas slecht was voor de kinderen. “Eind jaren ’80 kwamen onderwijsbestuurders tot het inzicht kwamen dat ze niet iedereen konden verplichten in voltijd te werken.”
Het kwam onder andere door de gunstige werkgelegenheid eind jaren ’80 – begin jaren ’90 dat verplichte voltijdsaanstellingen niet meer geëist kon worden. “Voor vrouwen was de keuze destijds om voltijds te werken, of om voor de kinderen te zorgen – zo was het in die tijd nog altijd – maar met de optie voor deeltijd werken in het basisonderwijs kwam daar verandering in.” Vooral meer vrouwen kozen voor het basisonderwijs. Het aantal mannen bleef redelijk gelijk.
Lees het hele artikel
Bron: Science Guide
« Terug naar het overzicht