Help! Hoe maak ik het Israëlisch-Palestijns conflict bespreekbaar in de klas?
11-10-2023
Dat wat in de samenleving gebeurt, komt vaak ook de school binnen. Zo ook met het conflict tussen Israël en de Palestijnse gebieden. Leerlingen kunnen hun zorgen of mening uiten in de klas, wat daarna kan leiden tot een groter gesprek in de groep. Je kunt ook zelf de regie in handen nemen en het conflict bespreekbaar maken. Maar is dit verstandig? En hoe doe je dat dan?
Zoals hoogleraar Beatrice de Graaf in haar bijdrage op TerInfo, een initiatief van de Universiteit Utrecht om politiek geweld, terrorisme en disruptieve momenten in de klas bespreekbaar te maken, terecht stelt: met alle media-uitingen rondom een conflict is het lastig om het niet te benoemen. Verus vindt dan ook dat vanuit het burgerschapsonderwijs het juist van belang is om het goede gesprek over dit soort thematiek in de klas te voeren. Je leert leerlingen namelijk hun mening of denkbeeld uiten, naar elkaar luisteren en omgaan met andere opinies rondom dit conflict. Je hoeft het niet altijd met elkaar eens te zijn, maar we willen leerlingen wel leren om elkaar te respecteren en in te laten zien dat de samenleving divers in elkaar zit.
Tips en aandachtspunten
Deze tips zijn afkomstig van TerInfo.
- Als leerkracht of docent kun je beginnen bij het kort benoemen van het conflict. Houd het hierbij heel feitelijk over wat er aan de hand is. Zoals Beatrice de Graaf ook meldt in haar bijdrage: sluit hierbij aan bij de officiële standpunten van de internationale gemeenschap, VN, EU en Nederlandse regering en benoem deze ook als zodanig. Deze standpunten zijn namelijk het speelveld. Jij als leerkracht of docent bepaalt niet wat juridisch gezien terrorisme of oorlog is. Zorg dus dat je wegblijft van eigen interpretaties.
- Als vervolg kun je dieper ingaan op dat er, naast officiële standpunten, ook veel verschillende uiteenlopende meningen en gevoelens over de situatie in Israël en Palestijnse gebieden zijn. Geef hierbij ook aan dat deze te allen tijde ook kunnen veranderen. Daarbij is het wel weer van belang om leerlingen te wijzen op de rechtstatelijke context. Laat leerlingen niet per ongeluk in een wets- of grensoverschrijdende conversatie terechtkomen.
- Hoe kom je nu in gesprek met leerlingen? Belangrijk is om na te gaan of er leerlingen zijn die een heel sterke mening hebben over het conflict. Daarbij moet je afwegen of je het dan wel bespreekbaar moet maken in de klas. Een veilige setting waar iedereen gerespecteerd wordt, blijft het uitgangspunt. Vrees je dat het te heftige reacties oproept bij andere leerlingen? Dan kun je besluiten om niet een gesprek aan te gaan en eerst het conflict wat te laten ‘afkoelen’. Je kunt beter even geen gesprek hebben, dan een slecht gesprek. Wanneer je wel het gesprek aangaat, maak dan ook duidelijk dat leerlingen respect hebben voor elkaar en anderen niet beledigen of discrimineren. Maak leerlingen ook bewust van strafrechtelijke gevolgen als je – ook als tiener – een terroristische organisatie steunt.
- Ben je onzeker over het bespreken van het conflict in de klas? Het kan ook helpend zijn om de les eerst met een andere leerkracht/docent te bespreken of stem schoolbreed af welke docenten dit thema oppakken en hiervoor de meeste kennis in huis hebben.
- Sommige leerlingen zijn (sterk) emotioneel betrokken bij dit conflict. Geef hier ruimte voor, zonder dat het ten koste gaat van andere leerlingen. Emoties kunnen meningen of opvattingen sturen.
- Als docent is het van belang dat je je ook bewust bent van je eigen mening over dit onderwerp. Wil je deze delen met de klas? Hoe zorg je ervoor dat jij een open houding houdt?
- Verder: heb je feitenkennis paraat, onderscheid feiten van meningen, let op je woordkeuze waarin je eigen mening doorschemert, wees je bewust van de impact van social media, stel je op als gespreksleider, geef grenzen aan, verbreed de context door meer perspectieven te geven, laat ruimte voor reactie en benadruk het belang van gedeelde waarden. Enkele don’ts: begin het gesprek niet met heftige beelden, laat leerlingen niet grenzeloos praten en veroordeel niet.
Feitenkennis bijspijkeren?
Verus is zich er van bewust dat het conflict tussen Israël en de Palestijnse gebieden erg ingewikkeld is en dat het een hele uitdaging is om hierover een les te vormgeven. TerInfo benadrukt dat feiten van het conflict niet moeten worden versimpeld. Niet alle Palestijnen en Arabieren zijn moslims, en niet alle Israëliers zijn joods. Ook moet je je ervan bewust zijn dat het niet continu oorlog is. Er zijn momenten van tijdelijke vrede geweest, waarbij ook tijdelijk geslaagde vredesonderhandelingen gevoerd zijn. Je mag ook wijzen op dit soort hoopvolle gebeurtenissen.
Wil je toch graag verder advies over hoe je dit bespreekbaar kunt maken in de klas? Je kunt contact opnemen met één van onze identiteitsadviseurs bij Verus.
Bron: Verus
« Terug naar het overzicht