Groter formatieprobleem bij minder scholen
06-09-2022
Uit de meest recente AVS peiling blijkt dat een aantal scholen meer fte open heeft staan dan voor de zomer. Het formatieprobleem lijkt voor sommige scholen dus groter geworden. Het goede nieuws is dat meer scholen hun formatie op orde hebben, namelijk 59% van de scholen die in dit onderzoek hebben mee gedaan.
Voor de zomer heeft AVS uitgevraagd of scholen hun formatie voor schooljaar 2022-2023 op orde hadden en nu aan de start van het nieuwe schooljaar is dit opnieuw uitgevraagd. Deze flitspeiling is door 705 directeuren ingevuld (in juni waren dat 484 directeuren). Aan de start van het nieuwe schooljaar heeft 41% van de scholen de formatie nog niet rond, in juni was dat 60%. Bij de scholen die nu nog kampen met een gat in de formatie heeft 54% minder dan 1 fte open staan, 29% heeft tussen de 1 en 2 fte open. Er zijn zelfs scholen (16%) waarbij er tussen de 2 en 4 fte oningevuld is, dat zijn dus 2 tot 4 klassen of 3 tot 7 leerkrachten omdat er vaak parttime wordt gewerkt. In juni stond gemiddeld 0,87 FTE open. Het beeld dat hieruit opdoemt is dat er meer scholen zijn die hun formatie rond hebben, maar dat de scholen waarbij dat nog niet het geval is kampen met een groter ‘personeelsgat’ dan het gemiddelde voor de zomervakantie.
“Al jaren weten we dat er een tekort aan leerkrachten aankomt. Alle discussies tot nu toe hebben het tij niet op tijd kunnen keren. Het probleem is inmiddels zo hoog opgelopen dat de schooldirecteuren met de handen in het haar zitten. Zij staan voor de kwaliteit van onderwijs. Maar hoe moeten ze dat doen als ze de mensen daar niet voor kunnen krijgen?” aldus Karin Straus, voorzitter AVS. De meeste vacatures zijn voor leraar (62%), gevolgd door gymleerkracht (9%) en ib’er. (7%). Ook zijn er vacatures voor onderwijsassistenten (3%). Deze percentages zijn vergelijkbaar met die van juni.
Directeuren zoeken naar oplossingen, zowel in de werving, als in het anders organiseren van onderwijs. Zo hebben 42 scholen ludieke wervingsacties op sociale media ingezet en gaan sommige scholen over op extra secundaire arbeidsvoorwaarden. Leerkrachten vrij stellen van taken buiten schooltijden wordt door 8% (68 scholen) van de directeuren ingezet en 15% (126 scholen) voegt klassen samen voor instructie en laat kleinere groepen met onderwijsassistenten oefenen. De vierdaagse schoolweek als oplossing wordt door 28 scholen (3%) ingezet. Ook gaat 3% van de directeuren zelf voor de klas staan. Het inzetten van onderwijsassistenten (16%) en (te dure) zzp-ers (9%) wordt regelmatig genoemd. Andere noodoplossingen die door schoolleiders worden ingezet zijn o.a.: inzet van vakleerkrachten (7%), studenten (8%) , extra tijdelijke inzet door bestaande leerkrachten (10%), anders organiseren van het onderwijs (12%), leerkrachtondersteuner (6%), ambulante teamleden in combinatie met onderwijsassistenten, gepensioneerden voor de klas, een klas opheffen, ib’ers voor de groep. Dit zijn geen structurele oplossingen, directeuren maken zich terecht zorgen om de kwaliteit en de toekomst van het onderwijs.
Dat oplossingen schooloverstijgend moeten zijn, wordt onderstreept door de ervaring van een directeur dat hij al meerdere keren op het punt stond een leerkracht aan te nemen die op het laatste moment door een andere school wordt gelokt met bonussen en extra’s. Karin Straus: “Schooldirecteuren geven aan dat zij dit probleem niet alleen kunnen oplossen. Zij willen dat de overheid het financieringssysteem aanpast. De bekostiging op basis van leerlingaantallen is niet geschikt voor duurzame oplossingen. In het huidige systeem, met het vele tijdelijke geld, zijn zij aangewezen op dure inhuur via uitzend- of detacheringsbureaus in plaats van vaste banen. En ook de opleidingen voor zij- en vooral ook opstroom van medewerkers zouden nog veel beter kunnen. Ook besturen kunnen hun schooldirecteuren helpen. Bijvoorbeeld door te investeren in eigen kweekvijvertrajecten en door meer ondersteuning (administratie of facilitair) en vakdocenten (voor bv. gymnastiek of kunstvakken) als vaste medewerkers in de schoolorganisatie op te nemen.”
Door de structurele tekorten staat de onderwijskwaliteit onder druk. Zowat alle directeuren die hun formatie nu op orde hebben maken zich grote zorgen als straks in de herfst weer meer leerkrachten ziek gaan worden. De rek is er uit.
Bron: AVS
« Terug naar het overzicht