Een stelsel van bevoegdheden en een cao voor hele onderwijs
02-07-2019
Ministers Ingrid van Engelshoven en Arie Slob willen een nieuw bevoegdhedenstelsel ontwerpen voor het hele onderwijs. Ook zouden leerkrachten uit alle sectoren onder één cao moeten vallen. Wat er met de eerstegraadsopleidingen moet gebeuren blijft echter onbenoemd. De ministers gaan in samenwerking met leraren, scholen en lerarenopleidingen werken aan een ontwerp voor een nieuw bevoegdhedenstelsel. Dit ontwerp moet eind 2020 klaar zijn en de mogelijkheid bieden om bevoegdheden over sectoren heen te stapelen. Hierbij moet overigens opgemerkt worden dat de sectoren hbo en wo buiten beschouwing worden gelaten.
De huidige onderwijsbevoegdheden zijn ‘complex en rigide’, zo schrijven beide bewindsleden vandaag aan de Tweede Kamer. Voorbeelden daarvan zijn ‘inflexibele schotten tussen sectoren’ en een ‘sterke vakgerichtheid’ in het voortgezet onderwijs. ‘Daardoor is de loopbaanstap naar een ander vak of een andere sector binnen het onderwijs soms te groot.’
De bewindslieden denken aan het invoeren van een brede basisbevoegdheid voor alle leraren, met daar bovenop specialisaties die kunnen worden gecombineerd. ‘Het wordt dan bijvoorbeeld mogelijk te kiezen voor de breedte – zoals een bevoegdheid voor één doelgroep, over vakken heen. Of voor de diepte: een vakspecialistische bevoegdheid voor meerdere doelgroepen.’
Onderwijsraad
Met dit voorstel borduren de beide ministers voort op het advies Ruim baan voor leraren van de Onderwijsraad, dat ook draait om een brede bevoegdheid en specialisaties. De nieuwe bevoegdhedenregeling zal volgens de ministers bijdragen aan de aantrekkelijkheid van het beroep, ook voor zij-instromers.
Zij-instroom regulier onderdeel van opleidingen en personeelsbeleid
De ministers benadrukken in hun reactie herhaaldelijk dat de diversiteit van groot belang is bij de herinrichting van het stelsel van bevoegdheden. Daarbij worden onder andere circulaire carrières en zij-instroom genoemd als onmisbare stromen in het onderwijsproces. Daarbij gaan ze zelfs zo ver te stellen dat “zij-instroom […] een regulier onderdeel van de lerarenopleidingen en van het personeelsbeleid van schoolbesturen [dient] te zijn.”
Daarmee legt OCW een forse verantwoordelijkheid bij zowel de opleidingen als de scholen om deze zij-instromers te bedienen. De vraag is dan ook of scholen en opleidingen voldoende geëquipeerd zijn om hiermee om te gaan. Niet alleen is de instroom bij de opleidingen divers, ook in de begeleiding vanuit de school moet afdoende worden voorzien.
Voor zover valt op te maken uit de brief, stellen de ministers geen extra middelen beschikbaar voor de uitbreiding van de zij-instroom. Wel moet er een gezamenlijk beoordelingskader komen dat zij in 2020 gezamenlijk vast willen leggen.
Reactie AOb
De AOb verwacht dat de plannen kritisch zullen worden ontvangen door de huidige beroepsgroep. “Uit een eigen enquête blijkt dat leraren niet zitten te wachten op een brede bevoegdheid voor het hele onderwijs”, zegt Liesbeth Verheggen van de AOb. “Er zijn maar weinig leraren basisonderwijs die als grootste wens koesteren om over te stappen naar – zeg – het mbo. Of omgekeerd.”
Discussie
Volgens Verheggen is de nieuwe structuur van bevoegdheden vooral een oplossing voor de werkgevers, die hun personeel dan flexibeler kunnen inzetten. - Het ontwerp van het nieuwe stelsel zou eind 2020 klaar moeten zijn. Verheggen: “Dit is wat ons betreft veel te kort dag. Geef leraren nu echt een keer een positie als het over de aantrekkelijkheid van hun eigen beroep gaat.”
Cao
De bewindslieden stellen verder voor om het onderwijspersoneel in alle sectoren onder één cao te brengen – zoals ook de Onderwijsraad al voorstelde. ‘Door één loongebouw te hanteren zou meer mobiliteit ontstaan, en dit draagt bij aan de aantrekkelijkheid van werken in het onderwijs’, stellen de bewindslieden.
Een van de problemen van de huidige, gescheiden cao’s zou volgens de ministers zijn dat ‘leraren in het funderend onderwijs ontevreden zijn over hun carrièreperspectief’.
Bronnen: AOb, Science Guide, Rijksoverheid
« Terug naar het overzicht